Jednym z głównych zadań urządzania lasu jest inwentaryzacja zasobów przyrodniczych tj. drzewostanów z całym bogactwem wnętrza lasu, począwszy od rozpoznania siedlisk, wszystkich warstw roślinnych w lesie t.j. runa, podszytu, podrostu oraz fauny, wreszcie pomiaru elementów taksacyjnych gatunków drzew w drzewostanach. Na podstawie zebranych w trakcie prac terenowych informacji sporządza się plan urządzenia lasu. Podstawowy dokument gospodarki leśnej opracowany dla określonego obiektu (nadleśnictwa), zawiera opis i ocenę stanu lasu oraz cele, zadania i sposoby prowadzenia gospodarki leśnej.

Na podstawie planu urządzenia lasu nadleśniczy prowadzi samodzielnie gospodarkę leśną opartą na ekologicznych podstawach.

Plan urządzenia lasu - podstawowy dokument prowadzenia gospodarki leśnej

Plan urządzenia lasu sporządza się na dziesięcioletnie okresy gospodarcze dla poszczególnych nadleśnictw. Opracowanie planu u.l. zleca i nadzoruje dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych (RDLP). Planjest zatwierdzany w formie decyzji wydawanej przez Ministra Środowiska.

 Plan urządzenia lasu dla nadleśnictwa sporządzany jest na podstawie wytycznych zawartych w Instrukcji Urządzania Lasu z uwzględnieniem zasad dotyczących gospodarki leśnej zawartych w leśnych dokumentach branżowych (Zasady Hodowli Lasu, Instrukcja Ochrony Lasu i inne).

Obecnie tryb sporządzania projektu planu urządzenia lasu i prowadzenia konsultacji społecznych uwzględnia wymogi ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Projekt planu urządzenia lasu jak wiele innych dokumentów planistycznych z różnych dziedzin gospodarki należy poddać strategicznej ocenie oddziaływania na środowisko.  

Częścią planu urządzenia lasu jest program ochrony przyrody (POP) dla nadleśnictwa. Zawiera on dane z inwentaryzacji walorów przyrodniczych  i historyczno–kulturowych nadleśnictwa znajdujących się w granicach jego zasięgu terytorialnego oraz wskazania dotyczące ich zachowania. W programie opisane są również zagrożenia ze strony czynników abiotycznych, biotycznych, a zwłaszcza antropogenicznych mogące mieć wpływ na środowisko przyrodnicze. Wszechstronna charakterystyka walorów krajobrazowych i przyrodniczych pozwala na  określenie możliwości i kierunków rozwoju turystyki na terenie nadleśnictwa. Stanowi także cenny materiał służący edukacji przyrodniczo leśnej społeczeństwa, głównie dzieci i młodzieży.

Ważnym dokumentem wykonywanym łącznie z planem urządzenia lasu jest prognoza oddziaływania planu na środowisko. 

Podstawowe części składowe planu to:

1. Opisanie ogólne - elaborat ( tom 1 ),

         2. Program Ochrony Przyrody (POP)

         3. Opisy taksacyjne lasu ( tom 2)

         4. Plany zagospodarowania lasu z zakresu hodowli i użytkowania lasu ( tom 3 )

         5. Prognoza oddziaływania planu urządzenia lasu na środowisko

         6. Mapy leśne:

             - gospodarcze, skala 1:5000

             - gospodarczo-przeglądowe,  skala 1:10000

             - przeglądowe, tematyczne,  skala 1:25000

             - sytuacyjne, skala 1:50000

Razem z planem urządzenia lasu sporządzana jest również leśna baza danych (w formacie *mdb) oraz leśna mapa numeryczna (LMN).