Aktualności Aktualności

Powrót

Węgrzy z wizytą w Nadleśnictwach: Henryków i Zdroje

Węgrzy z wizytą w Nadleśnictwach: Henryków i Zdroje

16 i 17 maja br. Nadleśnictwa Henryków oraz Zdroje gościły grupę węgierskich samorządowców i pracowników administracji rządowej, zajmujących się gospodarką wodną. Węgrzy odwiedzili Polskę, aby zapoznać się z dobrymi praktykami Lasów Państwowych w realizacji ogólnopolskich projektów małej retencji.

Wizytę terenową poprzedziła prezentacja pokazująca kilkunastoletnie doświadczenia Lasów Państwowych w budowaniu i odtwarzaniu obiektów małej retencji, renaturyzacji mokradeł, a także zabezpieczaniu leśnych dróg, szlaków czy mostów przed erozją wodną. Prezentacja spotkała się z dużym zainteresowaniem gości i rozwinęła się w ożywioną dyskusję na temat środowiskowych i ekonomicznych aspektów poszczególnych przykładowych realizacji. W spotkaniu uczestniczyli również przedstawiciele dwóch lokalnych gmin (Ziębic i Strzelina), którzy także odpowiadali na pytania Węgrów, m.in. na temat współpracy w prowadzeniu tego typu inwestycji.  

Pierwszego dnia wizyty goście odwiedzili Nadleśnictwo Henryków, które od 2007 r. realizuje (obecnie już drugi) projekt małej retencji górskiej finansowany z funduszy unijnych oraz środków własnych LP. W leśnictwie Krzywina obejrzeli zrekonstruowany polder zalewowy, wybudowany kilkaset lat temu przez henrykowskich cystersów. Niegdyś wchodził on w skład skomplikowanego systemu zarządzania wodą pełniącego funkcje przeciwpowodziowe i gospodarcze (zasilanie młynów, hodowla ryb). Obecnie obiekty te są stopniowo odtwarzane przez nadleśnictwo, przy czym cele ekonomiczne ustąpiły celom środowiskowym: przepływająca i zatrzymywana tu woda zasila przede wszystkim cenne przyrodniczo siedliska łęgowe. W skład kompleksu wchodzi polder zalewowy o pow. 45 ha, 3 małe oczka wodne, most o nośności 3,5 t., grobla o długości 420 m, droga techniczna oraz przelew awaryjny. Objętość zretencjonowanej tu wody, w zaledwie części systemu odrestaurowanej do 2015 r., szacuje się na prawie 260 000 m3.

Natomiast w leśnictwie Skalice zaprezentowany został zmodernizowany zbiornik boczny, zlokalizowany po lewej stronie cieku, na terenie łąki służącej wcześniej jako poletko łowieckie. Celem odtworzenia zbiornika było podwyższenie stanu wód gruntowych oraz zasilenie cieku podczas okresów niżówek, co ma znaczenie dla sąsiadującego z nim łęgu olszowo-jesionowego (planowanego obszaru Natura 2000).

Drugi dzień wizyty Węgrzy spędzili w leśnictwie Wolany, położonym w Nadleśnictwie Zdroje, które również ma wieloletnie doświadczenie w budowie obiektów małej retencji. Gościom zaprezentowano m.in. odtworzony staw, którego modernizacja objęła remont grobli, budowę przepławki dla ryb oraz renaturyzację przyległych obszarów mokradłowych za pomocą budowy ponad 30 drewnianych zastawek. Głównym celem inwestycji było zatrzymanie wody pochodzącej z opadów z jednoczesnym zmniejszeniem ich siły niszczącej w czasie wezbrań (powódź z 1998 r. spowodowała znaczną erozję dna cieku). Dodatkowo na przepływającym przez ten teren potoku rozebrano przepust o wąskim przekroju, zastępując go przepustem o znacznie większym świetle, dzięki czemu udrożniono jego koryto i zmniejszono zagrożenie w czasie powodzi.

Wizyta studyjna została zorganizowana przez nadleśnictwa we współpracy z Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych oraz RDLP we Wrocławiu. Jej pomysłodawcą był węgierski WWF – partner projektu dotyczącego małej retencji wodnej i adaptacji do zmian klimatu współfinansowanego z programu LIFE: „Municipalities as integrators and coordinators in adaptation to climate change”.

O polskich projektach małej retencji w Lasach Państwowych dowiedzieliśmy, szukając dobrych, ciekawych metod i wdrożeń systemów retencjonowania wody, które mogłyby być inspiracją dla samorządów będących beneficjentami naszego projektu, a także innych jego partnerów (np. węgierskiego General Directorate of Water Management). W tym celu odwiedziliśmy już np. Czechy i Wielką Brytanię – mówił Matyas Farkas, inicjator wizyty z WWF Węgry.

Projekt ma charakter pilotażowy: bierze w nim udział pięć węgierskich miast, borykających się z negatywnymi skutkami zmian klimatu takimi jak susze czy powodzie. Celem jest opracowanie i testowanie prototypowych strategii gospodarowania wodą dla tych pięciu gmin, która bazować będzie na rozwiązaniach właściwych dla naturalnej małej retencji wodnej. Wypracowane w ten sposób dobre praktyki posłużą podnoszeniu świadomości m.in. decydentów i ekspertów zajmujących się tą tematyką na szczeblu lokalnym i centralnym, a także upowszechnianiu wiedzy i doświadczeń pozyskanych w trakcie realizacji tego przedsięwzięcia w innych gminach.

Prezentowane podczas wizyty obiekty zostały wykonane w ramach projektu "Przeciwdziałanie skutkom odpływu wód opadowych na terenach górskich. Zwiększenie retencji i utrzymanie potoków oraz związanej z nimi infrastruktury w dobrym stanie." współfinansowanego z Programu Infrastruktura i Środowisko 2007-2013. Oba nadleśnictwa uczestniczą w jego kontynuacji pn. "Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach górskich", współfinansowanej z Programu Infrastruktura i Środowisko 2014-2020.