STRAŻ LEŚNA to organ pomocniczy terenowej Służby Leśnej powołany do zwalczania przestępstw i wykroczeń zaliczanych do szkodnictwa leśnego (bezprawne korzystanie z lasu, kłusownictwo, kradzież drewna z lasu państwowego, kradzież lub zniszczenie mienia nadleśnictwa).

Strażą Leśną kieruje główny inspektor SL, podporządkowany dyrektorowi generalnemu Lasów Państwowych, jednostkami zaś straży są posterunki w nadleśnictwach podporządkowane nadleśniczemu oraz grupy interwencyjne w regionalnych dyrekcjach Lasów Państwowych podlegające dyrektorowi RDLP.

Strażnikiem leśnym może zostać osoba, która:

• Jest obywatelem polskim;
• Ukończyła 21 lat;
• Ma pełnię praw cywilnych i obywatelskich;
• Posiada odpowiednie kwalifikacje zawodowe (wykształcenie min. średnie leśne,   przeszkolenie i brak przeciw wskazań do pracy z bronią);
• Cieszy się nienaganną opinią;
• Zatrudniona jest w pełnym wymiarze czasu pracy;
• Posiada odpowiedni stan zdrowia;
• Nie była karana sądownie za przestępstwo z  chęci zysku lub innych niskich pobudek 

USTAWOWE UPRAWNIENIA STRAŻNIKÓW LEŚNYCH:

1. Legitymowanie osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa lub wykroczenia jak również świadków zdarzenia.

2. Nakładanie oraz pobierania grzywien w drodze mandatu karnego.

3. Zatrzymywanie i dokonywanie kontroli środków transportu na obszarach leśnych oraz w ich bezpośrednim sąsiedztwie.

4. Przeszukiwanie pomieszczeń i innych miejsc.

5. Ujęcie na gorącym uczynku sprawcy przestępstwa lub wykroczenia albo w bezpośrednim pościgu.

6. Odbieranie  za pokwitowaniem przedmiotów pochodzących z przestępstwa lub wykroczenia oraz narzędzi służących do ich popełnienia.

7. Prowadzenie dochodzeń oraz wnoszenia i popierania aktów oskarżenia w postępowaniu uproszczonym jeśli przedmiotem przestępstwa jest drzewo lub drewno z lasów stanowiących własność Skarbu Państwa, w trybie i na zasadach określonych w Kodeksie postępowania karnego.

8. Prowadzenie postępowania w sprawach o wykroczenia oraz udziału w rozprawach przed Sądem w charakterze oskarżyciela publicznego w sprawach zwalczania wykroczeń w zakresie szkodnictwa leśnego.

9. Noszenie broni palnej długiej i krótkiej lub gazowej oraz ręcznego miotacza gazowego.

10. Żądanie niezbędnej pomocy od instytucji państwowych, zwracania się o taką pomoc do jednostek gospodarczych jak również w nagłych przypadkach do każdego obywatela o udzielenie doraźnej pomocy na zasadach określonych w ustawie o Policji.

11. Dokonywanie kontroli podmiotów gospodarczych zajmujących się obrotem i przetwarzaniem drewna i innych produktów leśnych celem sprawdzenia legalności ich pochodzenia.

12. Zastosowanie wobec osób uniemożliwiających wykonywanie czynności służbowych środków przymusu bezpośredniego:

             - siły fizycznej i chwytów obezwładniających,

             - pałki służbowej,

             - chemicznych środków obezwładniających,

             - kajdanek,

             - psa służbowego,

             - broni palnej- kiedy w/w środki przymusu nie wystarczą.

13.Na gruntach stanowiących własność Skarbu Państwa przysługują również uprawnienia:

             - Państwowej Straży Łowieckiej w zakresie zwalczania kłusownictwa.

             - Straży Ochrony Przyrody w zakresie przestrzegania przepisów o ochronie przyrody.

             - Państwowej Straży Rybackiej w zakresie kontroli legalności dokonywania połowu.