Prawo Unii Europejskiej przedstawia nowoczesną koncepcję ochrony przyrody, która nie narzuca ani form, ani metod ochrony, skupiając się na efekcie. Najważniejsze jest to, co ma zostać osiągnięte, a jest nim odpowiednio zdefiniowany właściwy stan siedlisk i gatunków.

 Dowolność metod i środków jest z jednej strony ułatwieniem, z drugiej zmusza kraje członkowskie do pracy nad ustanowieniem własnych regulacji prawnych, przyjęcia zasad i metod skutecznych według dotychczasowego doświadczenia, bądź stworzenia nowego systemu.

 Obligatoryjnym, nowym na polskim gruncie, elementem jest prowadzenie szerokiego monitoringu  stanu zachowania celów ochrony, a więc konfrontacja działań z efektami. Nadzór Komisji Europejskiej jest zapewniony poprzez wymóg sporządzania krajowych okresowych raportów zawierających ocenę zachowania siedlisk i gatunków. 

Podkreślić należy, że najistotniejszą powierzchnią dotyczącą obszarów Natura 2000 nie jest powierzchnia, jaką obszar zajmuje, lecz powierzchnia siedlisk przyrodniczych i powierzchnia siedlisk gatunków, jaka w granicach obszaru się znajduje. Dla właściwego stanu ochrony zasobów jest natomiast istotne, jaką reprezentację (w tym procent powierzchni danego siedliska), w stosunku do zasobów regionalnych i krajowych, obejmują obszary Natura 2000.

Zasady tworzenia sieci NATURA 2000, na terenie której powinna znaleźć się odpowiednia reprezentacja gatunków i siedlisk, zakładają realizację celów ochrony w warunkach użytkowania. Harmonijną koegzystencję człowieka i przyrody należy osiągnąć dążąc do kompromisu pomiędzy korzyściami ekonomicznymi, a ochroną środowiska przyrodniczego. Dlatego też, na obszarach NATURA 2000 należy liczyć się z ukierunkowaniem gospodarki i pewnymi zaleceniami ochronnymi, mającymi postać zarówno nakazów jak i zakazów wynikających z konieczności zachowania poszczególnych przedmiotów ochrony.

Działania powinny zmierzać przede wszystkim do zapobiegania przekształceniom siedlisk i niekorzystnym zmianom w obrębie populacji roślin i zwierząt. W oparciu o znajomość wymagań siedliskowych grup gatunków i zbiorowisk roślinnych oraz zidentyfikowanych dla nich zagrożeń różne środowiska przyrodnicze sformułowały ogólne zalecenia ochronne, wraz z określeniem ograniczeń w gospodarowaniu, które należałoby uwzględnić przy opracowywaniu szczegółowych planów ochrony obszarów. Zalecenia te, jak i same oceny, są jednak dyskusyjne i różnią się według poszczególnych ekspertów, stąd też istnieje potrzeba uzgodnień i szerszej współpracy międzyśrodowiskowej. Uwzględniać ona powinna nie tylko stanowisko naukowców i ekologów, ale praktyków na co dzień obcujących z lasem, rozumiejących zarówno złożoność ekosystemów leśnych, jak i realia ekonomiczno-gospodarcze.

Miejmy nadzieję, że wiedza i zaangażowanie naszego, leśnego środowiska zostaną należycie wykorzystane i docenione we wszystkich odpowiednich gremiach.

W zasięgu RDLP we Wrocławiu zostało utworzone Rozporządzeniem Ministra Środowiska (Dz.U.04.229.2313 ze zm.) 11 obszarów specjalnej ochrony ptaków (OSO). Są to:

1)           PLB020005 BORY DOLNOŚLĄSKIE

2)           PLB020001 DOLINA BARYCZY

3)           PLB020006 GÓRY STOŁOWE

4)           PLB020002 GRĄDY ODRZAŃSKIE

5)           PLB020007 KARKONOSZE

6)           PLB020008 ŁĘGI ODRZAŃSKIE

7)           PLB020003 STAWY PRZEMKOWSKIE

8)           PLB020004 ZBIORNIK MIETKOWSKI

9)           PLB080004 DOLINA ŚRODKOWEJ ODRY

10)         PLB020009 GÓRY IZERSKIE

11)         PLB020010 SUDETY WAŁBRZYSKO-KAMIENNOGÓRSKIE

W zasięgu RDLP we Wrocławiu istnieje 97 projektowanych specjalnych obszarów ochrony siedlisk (SOO ), z czego 82 obszary zaakceptowane już przez Komisję Europejską leżą w całości bądź części na terenie RDLP we Wrocławiu.

Zobacz:

Specjalne obszary ochrony siedlisk - Lista i status obszarów w zasięgu RDLP we Wrocławiu

Dokumentacja (mapki i Standardowe Formularze Danych) obszarów Natura 2000 na stronach Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska  

Opisy dolnośląskich obszarów Natura 2000