Niepylak apollo jest jednym z największych europejskich motyli. Szerokie, białe skrzydła zdobią liczne plamy z czego najbardziej charakterystyczne są dwie czerwone znajdujące się na tylnych skrzydłach. Tak w 1865 roku opisywał tego motyla sławny
polski zoolog, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego Maksymilian Siła-Nowicki: „ciało kosmate, różki krótkie, obrączkowane z długą i grubą główką, głaszczki wystające, trochę wznoszące się, z wyraźnym wierzchołkowym członkiem kończatym, ze spodu kosmate. Skrzydła białe, górne o czarnych planach, dolne o dwóch okach czerwonych”.

Naturalnym miejscem występowania tego motyla są obszary górskie Europy i Azji Centralnej. Badania wskazują, że owad ten należy do najszybciej wymierających gatunków motyli na naszym kontynencie a liczba jego stanowisk niestety cały czas maleje. Przyczyn tego zjawiska jest kilka, należą do nich zarówno zanieczyszczenie środowiska jak i zanikanie naturalnych siedlisk czyli ciepłolubnych muraw naskalnych. Istotną cechą tego gatunku zawężającą jego występowanie jest takż fakt, że gąsienice żywią się tylko jednym gatunkiem roślin Rozchodnikiem wielkim.
Rozchodniki preferują suche, nasłonecznione stanowiska o podłożu kamienistym czyli
nie są rośliną występującą zbyt często. Także piękne ubarwienie tego motyla jest jego nieszczęściem, gdyż stawał się łatwym łupem kolekcjonerów.

Wszystkie wyżej opisane przyczyn spowodowały, że od XIX wieku motyl ten nie był obserwowany w Sudetach. Cała polska
populacja ograniczała się do osobników żyjących w jednej z pienińskich dolin.
Na szczęście od kilku lat dzięki sztucznej hodowli prowadzonej przez Karkonoski Park Narodowy mamy sukces w postaci powrotu Niepylaka do Kruczej Doliny.
Gąsienice hodowane w Karkonoskim Banku Genów w Jagniątkowie są wypuszczane na terenie rezerwatu. Mają tam wszystko co lubią, licznie występującego rozchodnika i murawy kserotermiczne. Takie warunki powodują, że już kolejne
pokolenie „dzikich” osobników pojawia się na naszym terenie.

Przyszłość populacji Niepylaka apollo w Sudetach jawi się w jasnych barwach. A wszystko dzięki międzynarodowemu projektowi o wartości ponad 11 mln złotych. Uczestniczą w nim organizacje z Czech, Austrii oraz
nasze krajowe instytucje: Karkonoski Park Narodowy, Klub Przyrodników i Instytut Botaniki im. W. Szafera Polskiej
Akademii Nauk w Krakowie.

Projekt opiera się na czterech filarach. Sztucznej hodowli zarówno w ośrodku w Jagniątkowie oraz nowo powstałym w Stacji Terenowej Klubu Przyrodników w Uniemyślu. Odtwarzaniu siedlisk gdyż w ramach projektu zostanie przygotowanych 252 ha muraw poprzez prowadzenie ekstensywnego wypasu, usuwanie krzewów oraz koszenie. Pozostałe dwa filary to spójne podejście do gatunku oraz ochrona przez edukację.

Myślę, że cała ta historia o powrocie Niepylaka apollo w Sudety zachęci Was do odwiedzin rezerwatu Kruczy Kamień leżącego na terenie Nadleśnictwa Kamienna Góra. Zróbcie to najlepiej teraz, być może spotkacie na swej drodze tego niezwykłego motyla.
Ponieważ populacja Niepylaka apollo w rezerwacie „Kruczy Kamień” rozrasta się prawidłowo w tym roku wypuszczono gąsienice na nowych stanowiskach, m.in. na terenie Nadleśnictwa Szklarska Poręba.

Tekst: Bartłomiej Dymek