W 1918 zaczęto powoli odbierać lasy spod rządu austriackiego i niemieckiego. Polskie leśnictwo odrodzonej Polski odziedziczyło po zaborach organizacyjny chaos oraz straty w zasobach leśnych oszacowane na ok. 60 mln metrów sześciennych drewna. Bezmiaru strat przyrodniczych nie sposób było określić. W tamtym czasie istniało wiele różnych, niespójnych i nieprzystających do siebie modeli i zasad gospodarowania lasami-liczne ustawy oraz akty wykonawcze i instrukcje sprzyjały pogłębianiu się chaosu administracyjnego. Istniała paląca potrzeba ujednolicenia struktur i zapanowania nad pogłębiającym się kryzysem i niekontrolowaną wycinką.
W kolejnych latach skromne zasoby lasów państwowych były stopniowo powiększane m.in. poprzez wcielenie lasów byłego zaboru pruskiego, ziem wschodnich, Litwy Środkowej i Górnego Śląska, a także poprzez przejęcie lasów donacyjnych i apanażowych. Wiele z nich nosiło ślady bezwzględnego rabunku na wojenne potrzeby.
Pierwsze struktury Lasów Państwowych powstawały w atmosferze pilnej potrzeby generalnej formuły polityki leśnej. Powołana do życia resortowa Sekcja Lasów i Wydział Lasów Prywatnych wyraźnie nie panowały nad sytuacją lasów. Niejasny przyszły status własnościowy lasów w Polsce spowodował masową paniczną wycinkę drzew przez właścicieli. Kryzys dodatkowo pogłębiły uchwały o wywłaszczeniu lasów, a następnie ustawa o daninie lasowej. Nadmierny wyrąb doprowadził do załamania się rynku drewna w Polsce.
Pierwsze, wydane w trybie pilnym akty prawne dotyczące gospodarki leśnej miały na celu zaopatrzenie najuboższej warstwy społeczeństwa w drewno na opał i odbudowę domostw zrujnowanych wojną. Zasadniczy przełom w regulacjach prawnych w odniesieniu do lasów państwowych nastąpił 28 czerwca 1924 roku, na mocy ustawy z 11 stycznia 1924 r. o naprawie Skarbu Państwa i reformie walutowej oraz zgodnie z uchwałą Rady Ministrów z 26 czerwca, wydane zostało rozporządzanie o statucie przedsiębiorstwa „Polskie Lasy Państwowe”. Przyjęto trójstopniowy system zarządzania, na którego szczycie postawiono Dyrekcję Generalną Lasów Państwowych, której podlegały dyrekcje okręgowe a im z kolei-nadleśnictwa. Model nowopowstałego przedsiębiorstwa był jednoznacznie nastawiony na maksymalizację zysku, co spotkało się ze zdecydowanym sprzeciwem wśród leśników. Zorganizowano największą w dziejach polskiego leśnictwa skoordynowaną akcję protestacyjną. Pod wpływem nacisków ze strony Związku Zawodowego Leśników oraz Związku Leśników Polskich (wówczas główni reprezentanci środowiska leśnego) prezydent RP 30 grudnia 1924 wydał rozporządzanie o organizacji administracji lasów państwowych, uchylając czerwcowy akt. Odtąd gospodarka leśna i zarządzanie nią stało się wyodrębnioną gałęzią administracji państwowej. Lasy podlegały Ministerstwu Rolnictwa, jednak dyrekcje okręgowe i nadleśnictwa zyskały dużą samodzielność. Na fali politycznych zmian oraz nowych tendencji do centralizowania zarządzania dobrami państwowymi, minister rolnictwa w maju 1926 roku utworzył urząd nadzwyczajnego delegata do spraw administracji lasów państwowych. Stanowisko to objął Adam Loret – późniejszy pierwszy dyrektor Naczelny  Lasów Państwowych wizjoner  oraz ich reformator. Loret zintegrował i uporządkował strukturę administracyjną Lasów Państwowych i przeprowadził pierwszą inwentaryzację zasobów leśnych Polski. Był współorganizatorem nowoczesnego przemysłu drzewnego oraz autorem koncepcji samowystarczalności ekonomicznej Lasów Państwowych.

Mimo historycznych zakrętów i zmian organizacja funkcjonuje do dziś, łącząc bogatą tradycję z nowoczesnością.