1.    Procedura prawna wyłączenia z produkcji gruntów leśnych (rdLP Wrocław)

Zasady ochrony gruntów leśnych, a w tym zasady wyłączenia gruntów leśnych z produkcji reguluje przede wszystkim ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz.U. z 1995 r. Nr 16, poz. 78 t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2409 – dalej uogril). Ponadto kwestie związane z wyłączaniem gruntów leśnych regulują: ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz.U. z 1991 r. Nr 101, poz. 444 t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 672 ze zmianami), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie jednorazowego odszkodowania za przedwczesny wyrąb drzewostanu (Dz.U. z 2002 r. Nr 99, poz. 905) oraz Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 listopada 2012 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu sporządzania planu urządzenia lasu, uproszczonego planu urządzenia lasu oraz inwentaryzacji stanu lasu (Dz.U. z 2012 r. poz. 1302).

Ochroną – o której mowa w ustawie o ochronie gruntów rolnych i leśnych objęte są wszystkie grunty leśne (bez względu na własność) oznaczone w ewidencji gruntów i budynków, jako grunty leśne (Ls), w tym również grunty związane z gospodarką leśną (drogi leśne, linie oddziałowe, itd.).

2.    Informacje na temat decyzji zezwalającej na wyłączenie gruntów leśnych z produkcji.

Decyzję wydaje dyrektor regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych na wniosek Inwestora (strony postępowania, wnioskodawcy) – art. 11 w związku z art. 5 uogril. Decyzja ustala należności, opłaty roczne oraz wysokość jednorazowego odszkodowania w razie dokonania przedwczesnego wyrębu drzewostanu – art. 12 ust. 1 uogril:

1. należność stanowi jednorazową opłatę z tytułu trwałego wyłączenia gruntów z produkcji – art. 4 pkt 12 uogril. Zostaje wyliczona jako iloczyn aktualnej ceny 1m³ drewna, ogłaszanej w Monitorze Polskim w komunikacie Prezesa GUS, powierzchni wyłączonych gruntów w ha i współczynnika różnicującego typ siedliskowy lasów – art. 12 ust. 11 uogril. Należność uiszcza się w terminie 60 dni od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna (niezależnie od tego czy doszło do wyłączenia gruntu leśnego z produkcji);
2. naliczona należność zostanie pomniejszona odrębną decyzją o wartość gruntu, ustaloną według cen rynkowych stosowanych w danej miejscowości w obrocie gruntami, w dniu faktycznego wyłączenia tego gruntu z produkcji. We wniosku o pomniejszenie należności należy wskazać datę faktycznego wyłączenia gruntu z produkcji;
3. opłata roczna to opłata z tytułu użytkowania na cele nierolnicze lub nieleśne gruntów wyłączonych z produkcji, w wysokości 10% należności wyrażonej w m³ drewna, uiszczana: od chwili wyłączenia gruntów z produkcji w terminie do 30 czerwca każdego roku - w razie trwałego wyłączenia przez lat 10, a w przypadku nietrwałego wyłączenia przez okres tego wyłączenia, nie dłużej jednak niż przez 20 lat – art. 4 pkt 13 uogril. Należność i opłaty roczne za wyłączenie z produkcji gruntów leśnych w lasach ochronnych są wyższe o 50% od należności i opłat, o których mowa wyżej – art. 12 ust. 12 uogril;
4. wyłączenie gruntów leśnych z produkcji wymaga również uiszczenia jednorazowego odszkodowania w razie dokonania przedwczesnego wyrębu drzewostanu – art. 12 ust. 1 uogril. Jednorazowe odszkodowanie w razie dokonania przedwczesnego wyrębu drzewostanu uiszcza się z chwilą dokonania wyrębu.

3.    Inwestor chcący uzyskać zgodę na wyłączenie gruntu leśnego z produkcji leśnej zobowiązany jest:

1. Dokonać zmiany przeznaczenia gruntów leśnych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego - co wiąże się z koniecznością podjęcia przez właściwy organ samorządu terytorialnego uchwały o zmianie przeznaczenia gruntu leśnego - art. 7 ust. 1 uogril. Na etapie prac planistycznych wójt (burmistrz, prezydent miasta) zobowiązany jest uzyskać zgodę Ministra Środowiska (w odniesieniu do gruntów stanowiących własność Skarbu Państwa) lub marszałka województwa (w odniesieniu do gruntów leśnych innych właścicieli niż Skarbu Państwa) na przeznaczenie wnioskowanego gruntu w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego na cele nierolnicze i nieleśne - art. 7 ust. 1-2 uogril. Wcześniej wójt (burmistrz, prezydent miasta) w odniesieniu do gruntów leśnych stanowiących własność Skarbu Państwa, zobowiązany jest uzyskać opinię dyrektora regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych, a w odniesieniu do gruntów parków narodowych - opinię dyrektora parku - art. 7 ust. 3 uogril;
2. Uzyskać tytuł prawny do gruntu – art. 4 pkt 4 uogril. Wnioskodawca winien posiadać tytuł prawny w uzyskaniu zezwolenia na wyłączenie gruntów z produkcji. Tytuł prawny może wynikać z: prawa własności, użytkowania wieczystego, posiadania samoistnego, zgody właściciela na wyłączenie gruntu z produkcji przez wnioskodawcę (zawartej np. w umowie zarządu, użytkowania, dzierżawy, służebności lub w innej umowie nienazwanej), orzeczenia zastępującego zgodę właściciela (np. decyzji starosty wydanej na podstawie art. 124 u.g.n. lub orzeczenia sądu ustanawiającego służebność przesyłu). Umowy takie jak: zarządu, użytkowania, dzierżawy, służebności uprawniają do wyłączenia gruntów z produkcji osobę niebędącą ich właścicielem w rozumieniu prawa cywilnego tylko wtedy, gdy wynika to wyraźnie z ich treści.
3. W przypadku gruntów Skarbu Państwa w zarządzie Lasów Państwowych Inwestor zawiera umowę dzierżawy z właściwym terytorialnie Nadleśniczym.

4.     Do wniosku o wydanie decyzji zezwalającej na wyłączenie gruntów leśnych z produkcji należy dołączyć następujące załączniki:

1. Wypis i wyrys (zaświadczenie) z właściwego organu samorządu terytorialnego o innym niż leśnym przeznaczeniu gruntu w obowiązującym miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku jego braku w decyzji ustalającej warunki zabudowy lub decyzji ustalającej lokalizację celu publicznego (w formie oryginału lub potwierdzonej za zgodność z oryginałem kopii);
2. Tytuł prawny do gruntu – stosownie do art. 4 pkt 4 ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (w przypadku gruntów stanowiących własność Skarbu Państwa w zarządzie PGL LP Wnioskodawca zobowiązany jest przedłożyć umowę dzierżawy zawartą z właściwym terytorialnie Nadleśniczym zarządzającym gruntami PGL LP);
3. Aktualny wypis z rejestru gruntów;
4. Plan wyłączenia (dokumentację geodezyjną z pomiaru gruntów leśnych: wyrys z mapy uzupełniającej do operatu ewidencji gruntów z naniesionymi granicami geodezyjnymi wszystkich wnioskowanych do wyłączenia gruntów, mapę gospodarczą nadleśnictwa z naniesionymi granicami geodezyjnymi wszystkich wnioskowanych do wyłączenia gruntów w skali 1:5000 (dotyczy gruntów własności Skarbu Państwa w zarządzie Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe), zestawienie powierzchni wnioskowanych do wyłączenia gruntów leśnych według pododdziałów - z uwzględnieniem dróg leśnych i linii oddziałowych, z wyszczególnieniem powierzchni wyłączenia pod budynkami, ciągami komunikacyjnymi, parkingami, szambem, ławą fundamentową ogrodzenia, śmietnikiem itp.);
5. Opis taksacyjny miejsca wyłączenia (typ siedliskowy lasu, gatunek i wiek drzewostanu głównego, zadrzewienie, bonitacja, wiek rębności oraz informacja czy jest to las ochronny – w przypadku art. 12a – informacja o typie siedliskowym lasu. Wymienione elementy zawarte są m.in. w: planach urządzenia lasu, uproszczonych planach urządzenia lasu, inwentaryzacjach stanu lasu, opisach taksacyjnych lasu);
6.  W odniesieniu do nietrwałego i okresowego wyłączenia gruntów leśnych z produkcji ostateczną decyzję właściwego miejscowo starosty, nakładającą na Wnioskodawcę obowiązek rekultywacji gruntów (w formie oryginału lub potwierdzonej za zgodność z oryginałem kopii). W przypadkach, gdy ustalony został mieszany kierunek rekultywacji (np. leśny i wodny), do decyzji należy załączyć projekt rekultywacji bądź inny dokument organu wydającego decyzję wskazujący, jaki kierunek rekultywacji ustalony został dla wnioskowanego gruntu;
7. Inne dokumenty i oświadczenia (np. kopie dokumentacji projektowej, koncesje na poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie, zezwolenia na prowadzenie określonej działalności na gruncie). Koncesja jest niezbędna do wyłączenia gruntów z przeznaczeniem na działalność gospodarczą wskazaną w ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. z 2011 r. NR 163, poz. 981 t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 663);
8. Dokument potwierdzający prawo do reprezentowania firmy (np. wypis z ewidencji działalności gospodarczej, KRS, pełnomocnictwo, potwierdzenie uiszczenia opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa, itd.).

W przypadku załączania kopii dokumentów, winny być one poświadczone „za zgodność z oryginałem” przez osoby wymienione w art. 76a Kodeksu postepowania administracyjnego.

Wniosek można przesłać pocztą tradycyjną, złożyć osobiście w sekretariacie biura Dyrekcji lub w postaci elektronicznej na adres do doręczeń elektronicznych: /pgl_lp_1371/SkrytkaESP.

5.   Ważniejsze pouczenia i informacje:

1. O dokonaniu faktycznego wyłączenia gruntów z produkcji Wnioskodawca winien niezwłocznie powiadomić na piśmie (wzór - Załącznik nr 4 do Decyzji) wydającego niniejszą decyzję dyrektora regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych we Wrocławiu.

2. Naliczona należność zostanie pomniejszona o wartość gruntu, ustaloną według cen rynkowych stosowanych w danej miejscowości w obrocie gruntami, w dniu faktycznego wyłączenia tego gruntu z produkcji (art. 12 ust. 6 ww. ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych). We wniosku o pomniejszenie należności należy wskazać datę faktycznego wyłączenia gruntu.

3. Właściciel, który w okresie 2 lat zrezygnuje w całości lub w części z uzyskanego prawa do wyłączenia gruntów z produkcji leśnej, otrzymuje zwrot należności, jaką uiścił, odpowiednio do powierzchni gruntów niewyłączonych z produkcji. Zwrot uiszczonej należności następuje w terminie do trzech miesięcy od dnia zgłoszenia rezygnacji (art. 12 ust. 2 ustawy).

4. Wnioskodawca jest zobowiązany do powiadomienia wydającego decyzję dyrektora regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych we Wrocławiu o nowym miejscu zamieszkania w terminie 30 dni od daty zmiany adresu.

5. W razie zbycia gruntów, co do których wydano decyzję, a niewyłączonych jeszcze z produkcji, obowiązek uiszczenia opłat rocznych ciąży na nabywcy, który wyłączył grunt z produkcji. Zbywający jest obowiązany uprzedzić nabywcę o tym obowiązku. W razie zbycia gruntów wyłączonych z produkcji, obowiązek uiszczania opłat rocznych przechodzi na nabywcę. Zbywający jest obowiązany uprzedzić o tym nabywcę (art. 12 ust. 3 i 4 ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych). O zaistniałych zmianach należy powiadomić pisemnie Regionalną Dyrekcję Lasów Państwowych we Wrocławiu.

6. W przypadku nieuregulowania opłat w terminach wskazanych w decyzji zostanie wszczęte postępowanie w sprawie egzekucji opłat administracyjnych w oparciu o przepisy ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U. z 1966 r. Nr 24, poz. 151 t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 479 ze zmianami).

7. Mając na uwadze art. 11 ust. 1 ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych informuję, iż stosownie do zapisów art. 22 ust. 2 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz.U. z 1989 r. Nr 30, poz. 163 t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1990 r. ze zmianami), osoby, o których mowa w art. 20 ust. 2 pkt 1, są zobowiązane zgłaszać właściwemu staroście wszelkie zmiany danych objętych ewidencją gruntów i budynków, w terminie 30 dni licząc od dnia powstania tych zmian. Kto wbrew przepisom art. 22 ust. 2 i 3 cytowanej ustawy, będąc obowiązany do zgłoszenia zmian danych objętych ewidencją gruntów i budynków, nie zgłosi ich do właściwego organu w ciągu 30 dni od dnia powstania zmiany albo będąc obowiązany dostarczyć dokumenty niezbędne do wprowadzenia zmian w ewidencji gruntów i budynków nie dostarczy ich, podlega karze grzywny – stosownie do art. 48 ust. 1 pkt 5 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne.

8. Pozyskane drewno podlega ocechowaniu stosownie do art. 14a ust. 1 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz.U. z 1991 r. Nr 101, poz. 444 t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 672 ze zmianami). Obowiązek cechowania drewna spoczywa na właścicielach lasów. Drewno pozyskane w lasach niestanowiących własności Skarbu Państwa cechuje starosta. Cechowania drewna, pozyskanego w lasach będących w użytkowaniu wieczystym na mocy odrębnych przepisów, dokonuje się przez naniesienie, za pomocą tarczy, na drewno znaków w kolorze czarnym, w postaci liter identyfikujących użytkownika, oraz przymocowanie płytki w kolorze żółtym
z cyframi określającymi kolejny numer sztuki albo stosu drewna.

W odniesieniu do gruntów Skarbu Państwa w zarządzie Lasów Państwowych drewno pozostaje w dyspozycji nadleśniczego.

9. Wyrąb drzewostanu może być dokonany po uzyskaniu pozwolenia na budowę lub po zgłoszeniu (stosownie do art. 28 i 29 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane Dz.U. z 1994 r. Nr 89 poz. 414, t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 682 ze zmianami). Powyższe nie dotyczy eksploatacji kopalin.

10. Drewno na gruntach Skarbu Państwa w zarządzie Lasów Państwowych stanowi własność Lasów Państwowych i powinno być usuwane w porozumieniu z właściwym nadleśniczym, stosownie do zapisów umowy dzierżawy.

11. Zgodnie z art. 20 ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych, Osoba powodująca utratę albo ograniczenie wartości użytkowej gruntów jest obowiązana do ich rekultywacji na własny koszt.

12. Wydanie decyzji zezwalającej na wyłączenie gruntów z produkcji, następuje przed uzyskaniem pozwolenia na budowę. (art. 11 ust. 4 ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych).

Złożenie wskazanych załączników służyć ma szybszemu załatwieniu sprawy.

Wniosek można przesłać pocztą lub złożyć osobiście w sekretariacie biura dyrekcji, ewentualnie przesłać na adres do doręczeń elektronicznych.